Rouwmaaltijd als troostritueel

Iedereen kent natuurlijk het plakje gele cake na afloop van veel begrafenissen. Toch is er een lange en uitgebreide traditie van eten rond het afscheid. Troosteten en -drinken kunnen soms het leed verzachten en dat hoeft niet te bijten met de corona richtlijnen.

Toch is niet de cake, maar de krakeling eigenlijk de meest bekende begrafeniskoek. We kennen deze koek nog steeds als gewoon koekje of als zoutje. De krakeling heeft de vorm van een acht, als symbool van oneindigheid, het eeuwig leven. Soms wordt de krakeling bestrooid met zoetigheid, maar ook wel eens juist met zout. Dat zout staat dan voor tranen en het bittere van de aarde.

in zijn algemeenheid speelt voedsel een belangrijke rol bij overlijden en rouwen. In de oudheid gaf men mondvoorraad mee aan de overledene voor onderweg. Soms werd dit, al dan niet symbolisch, bijgezet, maar het kwam in ons land ook voor dat deze brood- en koekoffers na de plechtigheid werden uitgedeeld aan de armen. Verhoeven beschrijft een voorbeeld van een vrouw die in 1938 in haar testament liet opnemen dat 250 gezinnen een krentenbrood van 3 pond kregen en grote gezinnen daarbij een extra wittebrood.

Bron: Carolina Verhoeven, Eetcultuur bij begrafenissen, Terebinth, 2021-2, 16-17.

Kent u zelf andere tradities of symbolen rond eten en de dood, meldt ze dan aub op bakjetroost@culinairerfgoedcentrum.com. Zij zijn van plan een boek hierover te schrijven.

Meer tips van kees

Tips van Kees Maak een rouwbord voor thuis

Een persoonlijk grafmonument helpt bij rouwverwerking. Zeker als u zelf door Corona in beperking bent en naar nabijheid verlangt. Dat monument kan ook bij U thuis zijn. Bijvoorbeeld door een rouwbord. Rouwborden, vaak een houten paneel met namen, symboliek en prachtige familiewapens zijn soms nog in oude kerken te vinden. Op deze manier wordt de overledene niet vergeten. U kunt een rouwbord voor uw dierbare(n) laten maken. Er is ongetwijfeld...

Bekijk
Tips van Kees Inspiratie vanuit Syrisch-orthodoxe traditie

Verschillende religies en culturen hebben hun eigen uitvaarttradities en -gewoontes. Daar valt veel moois van te leren, over na te denken en wellicht in tijden van corona te gaan benutten. De begraafplaats bij het Syrisch-orthodoxe klooster in Glane in Limburg is daarvan een mooi voorbeeld. Enerzijds wordt vastgehouden aan oude tradities, zoals het begraven met het gezicht naar het oosten, als symbool van het geloof in de opstanding. Opvallend zichtbaar...

Bekijk
Tips van Kees Gedenk je gedenkdagen

Zo maar, soms zonder dat je het verwacht, wordt je opeens weer herinnerd aan een dierbare die is overleden. Je hoort een lied, je ruikt iets, je leest iets of je ziet op de kalender dat je graag de verjaardag had willen vieren van degene die is overleden. Feestdagen die geen feestdagen meer zijn, kunnen ineens zomaar over je heen vallen. Of, omdat je natuurlijk weet dat ze er aan...

Bekijk
Tips van Kees Silent disco op de begraafplaats.

Op de Bennekomse begraafplaats was onlangs wel een heel bijzondere rouwstoet te zien: iedereen had een koptelefoon op. Monuta Hofrust kreeg het verzoek een uitvaart te verzorgen voor een familie waarvan enkele leden in de risicogroep voor Covid-19 vielen. Ieder risico op besmetting moest dus voorkomen worden. Ook wilden de nabestaanden graag de plechtigheid rond het graf houden. De beheerder gaf toestemming mits de 1,5 meter gerespecteerd zou worden. De...

Bekijk
Tips van Kees Maak een graftrommel

Het neerleggen, neerzetten of ophangen van een graftrommel op of bij het graf is een 19 e eeuws gebruik. Het geeft de gelegenheid om persoonlijke herinneringen en aandenkens bij het graf te leggen. De graftrommel is weersbestendig en de inhoud kan naar wens gewijzigd worden. De graftrommel kan ook weer weg na verloop van tijd. Ouderwetse graftrommels zijn van metaal of zink. Ze worden met een glasplaat afgesloten. Oudtijds werden...

Bekijk
Tips van Kees Rouwmaaltijd als troostritueel

Iedereen kent natuurlijk het plakje gele cake na afloop van veel begrafenissen. Toch is er een lange en uitgebreide traditie van eten rond het afscheid. Troosteten en -drinken kunnen soms het leed verzachten en dat hoeft niet te bijten met de corona richtlijnen. Toch is niet de cake, maar de krakeling eigenlijk de meest bekende begrafeniskoek. We kennen deze koek nog steeds als gewoon koekje of als zoutje. De krakeling...

Bekijk
Tips van Kees Maak een grafmonumentje

In de dagen voor de uitvaart kun je zelf een mooi grafmonument maken met bijvoorbeeld kinderen en kleinkinderen. Dat kan met behulp van een eenvoudige bekisting van bijvoorbeeld 70x70 cm waarin met nat cement of gips (liefst materiaal dat bestendig is tegen eventuele latere vorst en vrieskou) een vierkante ‘steen’ ontstaat (5-10 cm dik). Daarbinnen kan de handafdruk van kinderen/kleinkinderen worden gezet. Na harding wit schilderen en met speciale stift...

Bekijk
Tips van Kees Bepaal zelf de plek van het graf

Historicus Kees Heitink: ‘In deze Corona tijd ben je als familie voor je het weet de regie over de uitvaart kwijt. Het kan helend werken om proactief te zijn, bijvoorbeeld door zelf de plek van het graf te bepalen.’ Hoe doe je dat? Heitink geeft tips.   Ook met Corona en alle beperkingen kunnen nabestaanden de regie in handen nemen bij het vaststellen van de plek van begraven op het moment...

Bekijk

Rouwen Tijdens Corona is een not-for-profit initiatief, mogelijk gemaakt door ZonMw (als onderdeel van het programma 'Palliantie. Meer dan zorg’) en uitgevoerd door LOCOmotion, Nachtzon Media B.V., prof. dr. Saskia Teunissen (Expertisecentrum Palliatieve Zorg, UMC Utrecht), Ronald Geelen en Uil Uitvaartverzorging.